Podstawowe typy kratek wentylacyjnych i ich zastosowanie
Kratka wentylacyjna zamykana stanowi kluczowy element każdego systemu wentylacji mechanicznej. Jej główną funkcją jest regulacja przepływu powietrza w pomieszczeniach przemysłowych i mieszkalnych. Producenci oferują modele o różnych wymiarach, od standardowych 100×100 mm do większych 300×300 mm. Każdy typ charakteryzuje się odmiennymi parametrami przepływu powietrza.
Kratki żaluzjowe umożliwiają precyzyjną kontrolę kierunku nawiewu powietrza. Ich lamele można regulować ręcznie lub za pomocą siłowników elektrycznych. Modele z napędem automatycznym kosztują od 150 do 450 złotych w zależności od producenta. Te rozwiązania sprawdzają się w biurach i halach produkcyjnych.
Elementy wentylacyjne z filtrem dodatkowym chronią przed kurzem i zanieczyszczeniami. Ich wydajność filtracji sięga 95% przy cząsteczkach o wielkości powyżej 10 mikrometrów. Wymiana wkładów filtracyjnych powinna odbywać się co 3-6 miesięcy. Koszt eksploatacji wynosi około 25-40 złotych rocznie na jeden element.
Kratki przeciwdeszczowe zapobiegają przedostawaniu się opadów do instalacji. Konstruuje się je z aluminium lub stali nierdzewnej odpornej na korozję. Ich żywotność przekracza 15 lat przy regularnej konserwacji. Montuje się je głównie w systemach zewnętrznych budynków przemysłowych.
Parametry techniczne i wymiary standardowe
Wymiary kratek wentylacyjnych są znormalizowane według standardów europejskich EN 12220. Najpopularniejsze rozmiary to 125×125, 150×150, 200×200 i 250×250 milimetrów. Kratka wentylacyjna zamykana 125×125 Schenider Electric charakteryzuje się przepływem nominalnym 120 m³/h przy ciśnieniu 50 Pa. Jej korpus wykonano ze stali galwanizowanej o grubości 1,5 mm.
Współczynnik przepływu Kv określa hydrauliczne właściwości każdego modelu kratki. Wartości te wahają się od 0,3 dla kratek z dużym oporem do 0,8 dla elementów o niskim oporze. Producenci podają również poziom hałasu generowanego przy różnych prędkościach przepływu. Najcichsze modele generują maksymalnie 28 dB przy przepływie 100 m³/h.
Temperatura pracy większości kratek mieści się w przedziale od -20°C do +60°C. Modele przeznaczone do wysokich temperatur wytrzymują nawet 120°C. Ich obudowy wykonuje się ze specjalnych stopów aluminium lub stali żaroodpornej. Cena takich rozwiązań jest 2-3 razy wyższa od standardowych.
Ciśnienie robocze systemów wentylacyjnych rzadko przekracza 1000 Pa w zastosowaniach komercyjnych. Kratki przemysłowe są projektowane na ciśnienia do 2500 Pa. Ich wytrzymałość mechaniczna pozwala na bezpieczną eksploatację przez 20-25 lat. Gwarancja producenta obejmuje zazwyczaj okres 5 lat od daty zakupu.
Montaż i regulacja przepływu powietrza
Instalacja kratek wymaga precyzyjnego dopasowania do otworów w kanałach wentylacyjnych. Tolerancja wymiarowa nie powinna przekraczać 2 mm na każdą stronę otworu. Uszczelnienie realizuje się za pomocą pianek polietylenowych lub uszczelek gumowych. Moment dokręcania śrub montażowych wynosi 8-12 Nm dla modeli standardowych.
Regulacja przepływu odbywa się poprzez zmianę kąta ustawienia żaluzji od 0 do 90 stopni. Każdy stopień obrotu zmienia przepływ o około 1,5-2%. Anemostaty nawiewniki kratki wyposażone w skale liczbowe ułatwiają precyzyjne ustawienie. Pełne zamknięcie kratki redukuje przepływ do 5-8% wartości nominalnej.
Kontrola parametrów powietrza wymaga zastosowania odpowiednich przyrządów pomiarowych. Anemometry cyfrowe mierzą prędkość przepływu z dokładnością ±2%. Manometry różnicowe pozwalają na ocenę oporów hydraulicznych instalacji. Te urządzenia kosztują od 200 do 800 złotych w zależności od klasy dokładności.
Automatyzacja systemu wentylacja zwiększa komfort użytkowania i efektywność energetyczną. Siłowniki elektryczne 230V sterują położeniem żaluzji zgodnie z sygnałami z czujników. Ich moc wynosi 5-15 W, a czas pełnego obrotu to 30-90 sekund. Koszt automatyzacji jednej kratki wynosi 180-350 złotych plus montaż.
Konserwacja i rozwiązywanie problemów eksploatacyjnych
Regularne czyszczenie kratek wentylacyjnych zapobiega gromadzeniu się kurzu i tłuszczu na żaluzjach. Częstotliwość tej czynności zależy od środowiska pracy i wynosi od 2 razy w roku w biurach do 6 razy w kuchniach przemysłowych. Kratka wentylacyjna zamykana wymaga demontażu żaluzji co 12-18 miesięcy w celu dokładnego oczyszczenia mechanizmu. Używa się do tego celu detergentów alkalicznych o pH 9-11.
Problemy z zacięciem mechanizmu regulacyjnego wynikają najczęściej z korozji lub nagromadzenia zanieczyszczeń. Smarowanie łożysk przeprowadza się smarem silikonowym odpornym na temperatury do 150°C. Jego zużycie wynosi około 2-5 ml na jeden punkt smarowania. Wymiana uszkodzonych elementów jest możliwa u większości producentów przez 10-15 lat od zakupu.
Kontrola szczelności połączeń powinna odbywać się przynajmniej raz w roku. Nieszczelności powodują straty energii sięgające 15-25% mocy wentylatora. Test dymu pozwala na szybkie zlokalizowanie miejsc przecieków. Koszt profesjonalnej kontroli wynosi 50-80 złotych za jedną kratkę wraz z dokumentacją.
Wymiana zużytych kratek staje się konieczna po 15-20 latach eksploatacji w normalnych warunkach. Oznaki konieczności wymiany to nadmierny hałas, zacięcia mechanizmu i widoczna korozja. Nowoczesne modele charakteryzują się o 20-30% lepszymi parametrami przepływu przy tym samym oporze. Ich cena jest porównywalna do modeli sprzed dekady dzięki optymalizacji procesów produkcyjnych.
